Petrochromis polyodon

Tekst en afbeeldingen: Melchior de Bruin  

Petrochromis polyodon (BOULENGER, 1898) is een van de grotere Petrochromis soorten. Mannen bereiken een lengte van 25cm, de vrouwen blijven met een lengte van ongeveer 22 cm iets kleiner. Een opvallend verschil met andere Petrochromis soorten is de gelijkmatige ronding van de kop en een bovenstandige bek. P. polyodon kent vele varianten en kan daarom ook uiteenlopende kleuren hebben. Afgebeeld is Petrochromis polyodon “Kantalamba”. Vrouwen hebben over het algemeen en wat lichtere kleur met meerdere donkere banden. Typerend zijn ook de opvallende eivlekken; de man heeft ze zowel op de anale- als op de dorsale vin. Daarnaast heeft ook de vrouw eivlekken. Jonge mannetjes vermommen zich qua kleur en tekening als vrouw tot ze geslachtsrijp zijn. Dan slaat de kleur om en zal onderlinge agressie tussen rivaliserende mannen duidelijk zichtbaar worden. 

P. polyodon is een agressieve muilbroedende cichlide. De mannen bezitten een territorium, wat zij vaak delen met mannen van andere Petrochromis-soorten (Kohda, 1998). Er zijn echter ook geruchten van grote groepen foeragerende Petrochromis. Het is echter niet bekend of het hier ook om P. polyodon gaat. P. polyodon is goed te combineren met andere Petrochromis (en Tropheus) soorten. Het is echter raadzaam een soort te kiezen die qua kleur en tekening niet lijkt op P. polyodon. In de praktijk blijken grote aquaria met zeer veel verschillende soorten Petrochromis (en andere Tropheini) de agressie goed te kunnen spreiden.

Het volwassen mannetje is duidelijk anders gekleurd en getekend dan de volwassen vrouw. Het verschil in geslacht is daarom vrij makkelijk te zien. De man lokt een vrouwtje, door middel van hevig sidderen, naar een van te voren bepaalde paaiplaats. Na enkele “schijnparingen”, worden er eieren afgezet. (De hoeveelheid is onbekend, er zijn Petrochromis-soorten die > 40 eieren bebroeden!). Schattingen van verschillende P. polyodon-houders gaan richting de 20 eieren. De broedtijd is zeer variabel en is waarschijnlijk afhankelijk van meerdere factoren. In de praktijk blijkt een vrouw gemakkelijk 6-8 weken de eieren in de bek te houden. Hoewel de vrouw op een gegeven moment weer (kleine stukjes) vlokvoer tot zich zal nemen, slikt ze hier waarschijnlijk niets van door. Het is dan puur voedsel voor de jongen in de bek. Een P. polyodon vrouw zal in de broedperiode dus flink vermageren. Echter, het in een aparte bak zetten van een vrouw t eieren (na een week of 4) kan de broedperiode verkorten. Het herintroduceren van een Petrochromis-vrouw blijkt meestal goed te verlopen. Jongen worden in het aquarium niet gezien als voedsel, en kunnen in principe probleemloos opgroeien in een gezelschapsbak.