Petrochromis famula

Tekst en afbeeldingen: Gijs Knoop  

Een van de kleiner blijvende soorten van de Petrochromis familie wat hem maar iets meer geschikt maakt voor het aquarium dan zijn grotere soort genoten. De famula is net als de Tropheus een Aufwuchseter die in de hogere waterlagen voorkomt. 

Het is aan te raden deze vissen samen te houden met andere Petrochromissen of met een grote groep Tropheussen zodat er genoeg afleiding is in het aquarium. Ook kunnen er maar een paar mannetjes met meerdere vrouwtjes in het aquarium gehouden worden, waarbij rekening gehouden moet worden dat deze mannetjes een territorium naast een steen of tegen een achter- of zijwand kunnen claimen. Hebben ze eenmaal een plekje gevonden zullen de mannetjes dit verdedigen tegen alle (mannelijke) indringers van dezelfde en ook andere soorten. De agressiviteit doet niet onder voor grote Petrochromis soorten en het kan voorkomen dat de Famula dit gevecht wint en een grotere Petrochromis soort uit zijn territorium drijft. 

Indien een grote groep (vanaf 20 stuks) Petrochromis in een aquarium gehouden wordt, maakt de verhouding niet veel uit. Het is zelfs raadzaam dan meer mannetjes dan vrouwtjes te nemen voor spreiding van de agressie. Als bijbewoners kunnen vissen zoals Ophtalmotilapia en Callochromis (Melanostigma en Macrops) gehouden worden maar dit kan niet als er ook Tropheus in hetzelfde aquarium aanwezig zijn. Ook Neolamprologus, Julidochromis, Telmatochromis en Chalinochromis zijn geschikt net als Synodontis. Echter moet er wel bij stil gestaan worden dat deze vissen het op een groenvoerdieet moeten kunnen doen. Alle afgebeelde vissen zijn van de variant Petrochromis famula “Tembwe Gold”.

Een mannetje zoekt open zandvlakte naast een wand of rotspartij waar hij een kuiltje maakt en vervolgens probeert hij een vrouwtje naar te lokken. Waarna de afzetting plaatsvindt. Het vrouwtje is voor de gehele broedzorg verantwoordelijk. Indien een vrouwtje zelf geen territorium kan claimen zal ze haar jongen blijven verzorgen totdat de jongen niet meer in haar bek passen en pas daarna zal ze stoppen met de broedzorg. Dit kan van 4 tot 8 weken uitlopen. Kan ze de jongen in alle rust loslaten, dan kan het gebeuren dat ze de jongen al na 4 weken meteen loslaat.

Enkele nadelen: 
* Agressiviteit; er moet genoeg afleiding aanwezig zijn in de vorm van andere robuuste vissen die het liefst ook in grotere groepen anwezig zijn. 
* De aquariumgrootte, vanaf 500 liter kan, maar minimaal 750 liter is aan te raden. 
* De inrichting moet aangepast worden op de aanwezigheid van Petrochromis. Dit houdt in geen grote holen, veel visuele bariërres, geen grote steenstapels.